Тарифтер тауарларға қарағанда қымбат: Бизнес теміржол тасымалының көтерілген тарифтеріне реакция күтуде
Экспорттық теміржол тасымалы тарифтерінің күрт өсуі және экономиканың тұтас секторларының тоқтап қалу қаупі аясында «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасында бизнес, «ҚТЖ» ҰК» АҚ және мемлекеттік органдар өкілдерінің қатысуымен жедел кеңес өтті. Талқылау тақырыбы ұлттық тасымалдаушының Мемлекеттік комиссияның шешімін орындамауы болды, оған сәйкес ағымдағы жылдың 19 мамырынан бастап тарифтік индекс 3,0 индексінен 1,0-ге дейін төмендетілуі тиіс болатын.
Ұлттық тасымалдаушы табиғи монополиялар туралы заңнамаға сілтеме жасайды, оған сәйкес кез келген өзгерістер «ҚТЖ» ҰК» АҚ басшылығы шешімге қол қойған күннен бастап күнтізбелік 15 күн өткен соң, яғни 8 маусымнан ерте емес күшіне енеді. Қатысушылардың пікірінше, мұндай кешіктіру, әсіресе, шығындар жүздеген миллион теңгені құрайтын және жұмыс орындарының қысқаруымен қатар жүретін жағдайларда негізсіз.
ҰКП Басқарма Төрағасының орынбасары Мұрат Амрин атап өткендей, экспорттық жеткізілімдердегі жағдай өткір. Соңғы жылдары магистральдық теміржол желісі қызметтерінің реттелетін тарифі, локомотив тарту күші және экспорттық бағыттағы жалпы тариф бірнеше есе өсті. Бұл инфляция қарқынынан айтарлықтай асып түседі және қазақстандық тауарлардың сыртқы нарықтағы бәсекеге қабілеттілігіне қауіп төндіреді.
«Мемлекеттік комиссия төмендеу индексін 1,0-ге дейін қолдану күнін 19 мамырға белгілеуді ұсынды. Егер ҚТЖ 8 маусымнан бастап тарифтік реттеуге сілтеме жасай отырып, төмендеуді күтетін болсақ, бұл шығынға ұшырап отырған отандық компаниялардың экспортына кері әсер етеді», - деді Амрин.
Шешім қазірдің өзінде шетелдік тапсырыс берушілердің кетуіне, жөнелтілімдердің тоқтатылуына және кәсіпорындардың тоқтап қалуына себеп болды деп мәлімдеді жиынға қатысушылар. Осылайша, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС өнімдерді экспорттау үшін МТЖ тарифінің 316%-ға көтерілгенін байқады. «Шұбаркөл Премиум» АҚ жөнелтілімдерді толығымен тоқтату мүмкіндігін қарастыруда. «Қаражыра» АҚ қазірдің өзінде көмір экспортын 35% қысқартты. Қазақстандық көмірді Ресей жеткізілімдерімен алмастыру басталды, бұл стратегиялық нарықтардан айырылу қаупін төндіреді.
«Біз келісім-шарт бойынша міндеттемені орындай алмай отырмыз. Тарифтердің 140%-дан астамға күрт көтерілуі күтпеген жағдай болды. Тасымалдау құны үш есеге өсті, енді өнімді экспорттауға да мүмкіндік жоқ», - дейді «Қаражал Оперейтинг» ЖШС өкілі.
«2024 жылы МТЖ коэффициенті қазірдің өзінде үш есеге өсті. 1 қаңтардан бастап экспорт 50%, ал 1 мамырдан бастап Қазақстанда тағы 24% қымбаттады. Бұл орасан өсім, цемент құны айтарлықтай өсті», - деді Семей Цемент зауытының өкілі.
Цемент және кварц құмы өндірушілері, көміршілер мен металлургтер көлемді жаппай қысқартып жатыр немесе экспортты мүлдем тоқтатады. «HurZholCompany» ЖШС Бақылау кеңесінің төрағасы Қанат Көбесовтің айтуынша, компания наурыз айына дейін 233 мың теңгенің өнімін жөнелтсе, қазір 649 мыңды құрап, 2,7 есеге өскен. Ол құмның өзі іс жүзінде тасымалдау құнына кіргенін жеткізді. Оның айтуынша, кәсіпорын бір айдан астам уақыт бойы тоқтап тұр, бір тонна да өнім экспортталмаған.
«Латон Маркет» ЖШС кварц құмын жеткізуді тоқтатуға мәжбүр болды, бұл Қазақстан мен Қырғызстандағы шыны зауыттарының жұмысына тікелей әсер етті. Құрылыс алаңдарын жеткізу, сондай-ақ, 100-ден астам жұмысшы мен олардың 400-ден астам отбасы мүшелерін жұмыспен қамту қаупі бар.
Шығынмен жұмыс істеп жатқан бизнеске қосымша қысым жасамау үшін Ұлттық кәсіпкерлер палатасы Ұлттық экономика министрлігіне Мемлекеттік комиссия хаттамасын қолдану тәртібін түсіндіруді сұрап хат жолдады. Айта кетейік, Ұлттық палата басшылығының ҚТЖ, Ұлттық экономика министрлігі және Көлік министрлігімен жүргізген келіссөздерінің қорытындысы бойынша бұл мәселе бойынша қазақстандық бизнестің пайдасына шұғыл шешім қабылданады деп күтілуде.
Пікір қалдыру:
Пікірлер: